Advies: positief, binnen budget
Samenvatting van de aanvraag
“Architectuur Filmfestival Rotterdam (AFFR) is hét filmfestival over stad en architectuur: een plek voor ontmoeting, kennisuitwisseling en debat, een sterk en gevestigd merk met een Rotterdams profiel en nationaal én internationaal bereik. AFFR heeft een unieke positie; enerzijds maakt onze focus op architectuur ons anders dan andere filmfestivals, anderzijds onderscheiden we ons met film van andere architectuurinstellingen. We gebruiken film om urgente thema’s over de gebouwde omgeving te agenderen en inzichtelijk te maken.
De ambitie van AFFR is om te groeien en te professionaliseren! Na het succes van de editie van 2023 willen wij in de periode 2025-2028 een (nog) groter publiek bereiken, door ons nadrukkelijker te profileren en positioneren als hét toonaangevende architectuurfilmfestival. We streven bewust niet alleen naar kwantitatief bereik, maar ook naar het maken van inhoudelijke impact.
We willen impactvolle en diverse programma’s maken, met meer ruimte voor nieuwe inzichten en denkrichtingen en met aansprekende combinaties tussen films en sprekers. AFFR gaat de band met andere filmfestivals en filmprofessionals aanhalen, jaarrond programmeren en ‘impact-events’ organiseren die een breder publiek aantrekken, ook van buiten de architectuurscène, en die weerklank vinden bij de pers.
Ons festival werkt samen met een breed scala partners; voor de periode 2025-2028 willen we de bestaande samenwerkingen voortzetten en nieuwe aangaan, op het snijvlak tussen film en architectuur. Ambitie is om onze band met de stad te verdiepen door lokale partnerschappen, een internationaal netwerk van architectuurfilmfestivals op te zetten en meer projecten op het gebied van educatie en talentontwikkeling te organiseren.
Met de wind in de rug – het succes van de vorige editie plus een loyaal en groter publiek dan ooit – is nú het moment om ons profiel aan te scherpen. De komende 4 jaar wordt AFFR het meest impactvolle platform voor film & architectuur ter wereld, een niet te missen speler in de visie- en agendavorming op gebied van architectuur, stad en landschap.”
Artistieke en inhoudelijke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als zeer goed. Architectuur Filmfestival Rotterdam (AFFR) is de laatste jaren uitgegroeid tot het grootste en invloedrijkste internationale architectuur filmfestival in de wereld en zet daarmee Rotterdam als architectuur- en filmstad internationaal op de kaart. Met een spannende en avontuurlijke selectie van architectuurfilms die steeds worden voorzien van een verdiepende context vormt het festival een ijkpunt voor soortgelijke festivals in het buitenland. De thematische verbinding met urgente vraagstukken rondom stedenbouw, klimaatadaptatie en stadsvernieuwing, maakt de programmering urgent en maatschappelijk relevant.
Het ‘AFFR in transit’ programma waarmee het festival de verdere professionalisering van het festival gestalte wil geven, bevat realiseerbare en helder omschreven doelen, waarmee het festival zowel organisatorisch als inhoudelijk op een hoger plan kan komen te staan. Zowel het versterken van het redactieteam, als het intensiveren van de inhoudelijke rol van de ‘Kritische Kijkers’ en het voeren van breed overleg binnen het beroepsveld en daarbuiten zijn adequate middelen om het inhoudelijke en organisatorische vakmanschap van het festival te vergroten.
Als nichefestival weet AFFR haar primaire doelgroep van professionals te vinden en aan zich te binden, maar boort het ook nieuwe doelgroepen aan door het organiseren van aparte vertoningen en evenementen. De vertoning van een film over de bouw van een zwaarbeveiligde gevangenis in Groenland waarbij Inez Weski de introductie deed, is daar een goed voorbeeld van. Door de samenwerkingen met Rotterdamse partners op het gebied van kunst, architectuur, cultuur en onderwijs heeft het festival een breed netwerk in de stad weten op te bouwen en speelt het tegelijkertijd een leidende rol in de internationale gemeenschap van architectuurfilmmakers en -festivals. Het streven om filmmakers een actievere rol te laten vervullen in de samenstelling van het programma kan resulteren in een betere aansluiting met de filmsector.
AFFR is een klassiek festival dat wellicht niet uitblinkt in originaliteit, maar wel goed aanvoelt wat er in het professionele veld speelt en daaraan maatschappelijk urgente thema’s rond architectuur en wonen weet te verbinden.
Waarde voor de stad, de bewoner en de discipline
De commissie beoordeelt de waarde voor de stad, haar bewoners en de discipline als voldoende. In haar aanvraag beschrijft AFFR het voornemen om nog nauwer te gaan samenwerken met Rotterdamse (architectuur)instellingen. Door aansluiting te zoeken met maatschappelijke en sociale partners in de stad zoals de Afrikaanderwijk Coöperatie en met ruimtelijke initiatieven zoals de het Hofbogenpark, wil het festival zich in bredere zin verbinden met de stad. Het programmeren van cross-over events (theater, muziek & dans) in combinatie met film – zoals de streetdanceperformance van The Pigeons Crew die voorafging aan de vertoning van Do the right Thing (Spike Lee, USA, 1989) – is een middel om de relatie met meer diverse groepen in de stad te aan te gaan. De commissie denkt dat AFFR op het gebied van locatiekeuze en vertoningsplekken nog meer kansen kan creëren om meer zichtbaar te zijn in de wijken.
AFFR zegt te zoeken naar nieuwe cultuuruitingen en nieuwe toepassingen van film in relatie tot stad en architectuur, zoals VR-producties en films gemaakt met AI, die door hun nieuwe, vaak 3-dimensionale, middelen om verhalen te vertellen, bijzonder toepasbaar zijn op architectuur. Hoewel het verkennen van nieuwe media door AFFR een goed en logisch streven lijkt, had de commissie voor een vooruitstrevend architectuurfestival op dit gebied een grotere pioniersfunctie verwacht.
AFFR ziet een toename van het aantal jongere bezoekers en wil door middel van een maatschappelijk betrokken programmering en debatkeuze meer aandacht vragen voor de raakvlakken tussen architectuur en andere actuele onderwerpen – klimaat, feminisme, LGBTQ+, dekolonisatie – en zo een aanjager zijn op het gebied van inclusiviteit. Hoewel het streven sympathiek overkomt, mist de commissie een duidelijke visie waarom AFFR zich die voortrekkersrol wil toebedelen. In de inspanningen die het festival doet om diversiteit binnen haar eigen personeelsbeleid aan te brengen en te zoeken naar een divers palet aan samenwerkingspartners ziet de commissie de ambitie naar meer diversiteit weerspiegeld, maar betwijfelt of dit zich concreet gaat vertalen in een breder doelgroepenbereik.
Zakelijke kwaliteit
De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als goed. AFFR heeft laten zien succesvol een jaarlijks festival te kunnen organiseren. De in het meerjarenplan 2025-2028 geformuleerde ambitie tot schaalvergroting vindt de commissie helder. De voorgenomen uitbreiding van het redactieteam en het bestuur van 3 naar 5 leden kan het festival zowel op inhoudelijk als organisatorisch gebied versterken, net zoals de ambitie om (financieel) administratieve processen beter te gaan stroomlijnen. De organisatie van het festival laat zien actief aan de slag te zijn met de principes uit de Governance Code Cultuur door bestuursreglementen vast te leggen en met behulp van workshops en implementatiesessies de organisatie verder bewust te maken van fair practice en ‘ethische professionalisering’. De commissie vindt de aanvrager wel te summier in de strategie om fair pay vorm te geven binnen de organisatie.
AFFR heeft een overtuigende vertaling van het meerjarenplan in de begroting aangeleverd. De begroting is goed onderbouwd, lijkt geheel in overeenstemming met de beoogde stabiele groei en is een overtuigende vertaling van de plannen van AFFR. De vermogenspositie van AFFR is echter beperkt. De stichting heeft amper voldoende buffer om tegenvallers op te kunnen vangen en ook de liquiditeit blijft een aandachtspunt. Positief is dat de stichting lage beheerlasten heeft en flexibel is, waarbij de lasten goed afgestemd zijn op de baten. De stichting wil een aantal maatregelen doorvoeren ter versterking van de bedrijfsvoering, en ten behoeve van de financiële stabiliteit. Er wordt een stabiele groei beoogd met het aantal bezoeken per jaar. In het meerjarenplan wordt een heldere aanpak rondom de stijging van het bereik en de beoogde impact geformuleerd. Zo worden onder andere in meerdere blokken in meerdere zalen extra filmtitels geprogrammeerd en is er een uitgebreider randprogramma.
AFFR beschikt over een mix van financiers waaronder de gemeente Rotterdam, maar ook andere fondsen zoals het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Filmfonds. De al vertrouwde fondsen Volkskracht en Fonds21 hebben continuïteit toegezegd. AFFR gaat in 2024 ook actief nieuwe fondsen werven, waaronder het Elise Mathilde Fonds, en is al in gesprek met o.a. Het Cultuurfonds. Hiervoor zijn reeds in 2023 verkenningen gedaan. Met de King Kong Business Club heeft AFFR zekerheid over een substantiële sponsorbijdrage, waarvan de continuïteit is vastgelegd in een langjarige en wederkerige samenwerking. AFFR wil in 2025-2028 meer aan sponsorwerving doen en daar ziet de commissie zeker kansen, onder meer met het idee om sponsoren te binden aan een specifieke film. Binnen de private fondsen verwachten zij een flinke groei, door bijvoorbeeld aan een film een sponsor te verbinden. Het eigen inkomstenaandeel neemt licht toe van 51 procent naar 53 procent. Hoewel de publieksinkomsten niet geheel corresponderen met de genoemde ticketprijzen en aantal bezoeken, zijn deze wel in lijn met beoogde groeiambitie van ongeveer 5 procent per jaar.
Geadviseerd bedrag
De commissie adviseert om het subsidieniveau van 2024 te handhaven, met een toeslag voor kleinere instellingen.