Advies: positief, binnen budget
Samenvatting van de aanvraag
“Het Hiphophuis vraagt structurele jaarlijkse subsidie aan voor de ontwikkeling en uitvoering van de programmering gericht op talentontwikkeling en cultuureducatie. Ons aanbod omvat mentorschap, exposities, masterclasses, publicaties, lessen, battles, bijeenkomsten en (power) talks. We hanteren zeven programma-principes als vertrekpunt om onszelf en de status quo uit te dagen: solidariteit, intergenerationeel, diasporisch, focus, intersectioneel, lokaal, nationaal en internationaal en meeting people where they are.
Als wij het woord publiek gebruiken, dan betekent dat verschillende dingen: meestal zijn het deelnemers, soms toeschouwers, vaak een combinatie. Bezoekers van een talk praten vaak mee. de opzet is een publiek dat betrokken is bij inhoud en vorm. We bedienen een breed publiek aan jonge mensen en gemeenschappen, veel uit de regio Rotterdam, maar ook van ver daarbuiten. Het Hiphophuis is een omgeving die vertrouwd voelt. Ze vinden in hiphop zowel een uitlaatklep als een cultuur die met hun werkelijkheid resoneert. Onze doelstellingen voor de volgende vier jaar zijn:
Voor het Hiphophuis is programmering vanuit de eerder genoemde 7 principes dé manier om verbinding, verdieping en bewustwording binnen de hiphopsector en communities te stimuleren. Door de combinatie van een aanbod waarin skills worden ontwikkeld en een aanbod waarin kennis en cultuur centraal staan, creëren we de context waarbinnen de skills kunnen landen en een diepere betekenis krijgen. Binnen deze aanpak, geleid door een meerstemmig programmateam, is een artistiek thema de kapstok voor een mix aan programma’s — zoals inhoudelijke online content, podiumprogramma, inspirerende producties of merchandise.
Onze verhuizing naar kunstinstituut Melly heeft een positieve invloed op de uitvoering van onze programmering en de ervaring die we kunnen bieden aan onze deelnemers en publiek. De ruimere en beter uitgeruste activiteitenruimtes en de pilaarvrije omgeving van de nieuwe locatie van het Hiphophuis bieden nieuwe mogelijkheden voor onze artistieke gemeenschappen om te experimenteren, ontwikkelen en te repeteren. Bovendien stellen we flexibele kantoorruimtes beschikbaar voor creatieven die nog geen eigen werkplek hebben of die zich liever omringen met andere creatieven voor inspiratie en het uitbreiden van hun netwerk. De fysieke toegankelijkheid van de nieuwe locatie is aanzienlijk verbeterd in vergelijking met de Delftsestraat.
Het Hiphophuis hanteert een organisationele en artistieke visie die geworteld is in intersectionaliteit, waardoor diversiteit en inclusiviteit op alle niveaus (bestuur, publiek, programmering, personeel en partners) binnen de organisatie worden gewaarborgd. Innovatie en interconnectiviteit zijn inherent aan onze unieke methodieken, programma- en wervingsprincipes. Daarom bevinden we ons in een zeldzame positie binnen zowel onze sector als het hiphop ecosysteem, en worden we om die reden ook regelmatig om advies gevraagd.”
Artistieke en inhoudelijke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als uitmuntend. Het beleidsplan toont een diepgaande kennis van en vakmanschap in de hiphopcultuur, met een duidelijke visie en strategie voor artistieke en inhoudelijke ontwikkeling. De organisatie is geëvolueerd van cultuureducatieorganisatie gericht op verschillende disciplines binnen de hiphop naar een organisatie die zich de uitgangspunten van hiphop volledig eigen heeft gemaakt, en nog een stap verder heeft gezet. De organisatie voert activiteiten uit binnen de hele keten. De Each One Teach One-methode wordt overtuigend onderbouwd: oud-leerlingen en -medewerkers starten eigen organisaties en programma’s vanuit dezelfde uitgangspunten. De huidige docenten zijn rolmodellen en leiders binnen en buiten de scene; hun didactische vaardigheden zijn moeilijk in te schatten. De commissie waardeert het dat de focus zich verder verbreedt: naast het aanleren van vaardigheden wordt context en kennis toegevoegd. Bij iedere uiting wordt de vraag gesteld: waarom doen we dit zo? Waar komt dit vandaan? Het Hiphophuis toont zich daarmee een lerende organisatie; het lerend vermogen zit diep verankerd in zowel het aanbod als de organisatie zelf.
Voor het Hiphophuis staan community’s centraal; hun vraag dient als vertrekpunt. Dankzij jarenlange ervaring is het programma toegespitst op wat het publiek aanspreekt: van powertalks en de huiskamer via diving deeper naar de mobiele muziekstudio in Rotterdamse wijken. Het aanbod van de aanvrager is divers en relevant voor jongeren. Dit blijkt onder meer uit de initiatieven die eruit voorkomen, en uit de doorstroom van talent. Het Hiphophuis is scherp op ontwikkelingen in de omgeving op lokaal en internationaal niveau, en past haar aanbod hierop aan. Het artistieke thema (een reflectie op het maatschappelijke debat) is een kapstok voor een mix aan programma’s die aan elkaar worden gekoppeld en verbonden, zodat verschillende community’s ook met elkaar in aanraking komen. In 2024 zal het Hiphophuis verhuizen naar een nieuwe plek die wordt gedeeld met Kunstinstituut Melly, een stap die door de commissie wordt aangemoedigd: het Hiphophuis verdient een plek in het centrum van de stad. De zeggingskracht van het Hiphophuis zal helpen om van deze plek een nieuw thuis te maken.
Ondanks de groei en professionaliseringsslag blijft er bij het Hiphophuis een sterk gevoel van urgentie aanwezig om de kunstwereld fundamenteel te veranderen. De organisatie presenteert zich overtuigend als de hoeder en bewaarder van het genre, onder meer door aandacht voor het vastleggen van de geschiedenis van hiphop. Het Hiphophuis blinkt uit in een 360°-benadering: allerlei (multidisciplinaire) middelen worden ingezet om de activiteiten van nadere context te voorzien. Daardoor hebben alle programma’s een krachtige inhoud. De in samenwerking met Sony Music Benelux ontwikkelde mobiele studio is uniek en een aanwinst.
Waarde voor de stad, de bewoner en de discipline
De commissie beoordeelt de waarde voor de stad, haar bewoners en de discipline als zeer goed. Het Hiphophuis toetst potentiële partners op ideologische verwantschap. De samenwerkingen brengen meerwaarde, de organisaties zijn een aanvulling op het Hiphophuis of vice versa. Dat leidt tot focus. De samenwerking op het gebied van mentale gezondheid wordt door de commissie niet alleen gewaardeerd, maar ook legitiem gevonden, omdat het aansluit bij het community-gevoel dat het Hiphophuis propageert. In de brugfunctie voor en toeleiding van de jongeren in kwestie kan nog een stap extra gezet worden. De commissie moedigt domeinoverstijgende samenwerkingen aan, omdat ze de impact van het Hiphophuis op grootstedelijke vraagstukken versterken.
Er worden ook steeds meer samenwerkingen met commerciële partners opgezocht, wat gezien de inhoudelijke kansen, het bereik en de directe inkomsten een interessante ontwikkeling is. Ook hierin staat van elkaar leren centraal. De samenwerking met Kunstinstituut Melly brengt twee werkwijzen bij elkaar: ‘collective learning’ (Melly) en ‘learning by doing’ (het Hiphophuis). De commissie onderschrijft de kansen die het Hiphophuis hierbij ziet en kijkt uit naar de resultaten.
Het Hiphophuis innoveert vanuit zeven principes, die als uitgangspunt dienen voor de samenwerking met andere organisaties. Daarmee stimuleert het Hiphophuis innovatie, cocreatie en gelijkwaardigheid. Bijzonder in deze context is de rol die het Hiphophuis speelt op het gebied van intersectionaliteit in de hiphopcultuur. Een fraai voorbeeld is MatriArt (een ontwikkelingstraject voor vrouwen van kleur in een leiderschapspositie in de culturele sector) waarmee gewerkt wordt aan een veerkrachtige en sterke culturele sector.
Het Hiphophuis heeft een goede mix van culturele representatie in diens aanbod. Daarin is de organisatie een voorloper. Het plan biedt een heldere introductie van de van oorsprong mannelijke, heteroseksuele hiphopcultuur, die het Hiphophuis structureel probeert om te vormen tot een intersectionele hiphop scene waarbinnen vele gemeenschappen welkom zijn. De kennis die de organisatie opdoet, deelt ze met andere organisaties. De commissie waardeert het feit dat het Hiphophuis contact heeft gezocht met Rotterdam Festivals met de insteek om het culturele doelgroepenmodel te verbeteren. Binnen de community van het Hiphophuis waren verschillende geluiden te horen over onzichtbare uitsluitingsmechanismen die dit doelgroepenmodel bij bezoekers oproept.
De toegankelijkheid van het Hiphophuis wordt vergroot door de deelnamekosten laag te houden. Het nieuwe pand biedt kansen voor betere fysieke toegankelijkheid. Dat laatste is meteen een aanpak van een van de twee aandachtpunten die uit de door het Hiphophuis uitgevoerde scan op Diversiteit & inclusie naar voren kwamen.
Het Hiphophuis heeft een duidelijke focus op genre en op een specifieke publieksgroep die grotendeels samenvalt met de lichte gebruikers van het doelgroepenmodel van Rotterdam Festivals. De commissie waardeert de pogingen die worden ondernomen om bredere doelgroepen aan te spreken. Ze ziet in de verhuizing naar het centrum geen risico dat de lichte doelgroepen het Hiphophuis niet meer zullen vinden; daartoe is de zeggingskracht van de organisatie te groot. Aansluiting op de humuslaag van verwante organisaties in andere delen van de stad is evenwel een vereiste.
Het Hiphophuis is samenwerkingspartner van The Notorious IBE (International Breakdance Event). Uit de aanvraag wordt niet helemaal duidelijk hoe groot de bijdrage is. Daarnaast is het Hiphophuis een informeel traject begonnen met choreograaf Sheree Lenting, die onderzoek doet naar zowel de eigen roots als die van hiphop. Dat leidde haar tot de Afrikaanse diaspora. Het Hiphophuis geeft aan meer van dit soort trajecten en projecten te willen vormgeven in samenwerking met ‘heritage’ landen.
Zakelijke kwaliteit
De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als voldoende. Het Hiphophuis heeft een grote professionaliseringsslag doorgemaakt op organisatorisch vlak. Die ontwikkeling is nog altijd gaande en wordt begeleid door een coach. Tegelijkertijd benadrukt de organisatie de waarde van ‘learning by doing’. Op het vlak van diversiteit en inclusie is de organisatie voorbeeldstellend. Als kenniscentrum draagt het Hiphophuis bij aan bevordering van D&I in de cultuursector van Rotterdam en daarbuiten, met bewust gebruik van de verworven positie en het geven van advies. Het Hiphophuis ziet ook kansen om inclusiever te worden en anticipeert op zelf geconstateerde hiaten in de eigen organisatie en werkveld, waaronder oververtegenwoordiging van mannen en heteronormativiteit in hiphop.
Op de Fair Practice Code en de Governance Code Cultuur is de reflectie beperkt, het is onduidelijk of er op punten van de codes afgeweken wordt. Zo reflecteert de aanvrager in het kader van governance niet op de aanleiding en gevolgen van een tweekoppige directie en een nieuw bestuur. De focus en maatregelen voor sociale veiligheid vallen daarentegen op in positieve zin.
Volgens het meerjarenplan is er sprake van fair pay en voor eigen werknemers hanteert het Hiphophuis de cao Kunsteducatie. Voor freelancers en zzp’ers maakt de stichting gebruik van de rekentool van Platform ACCT om fair beloning te berekenen. Door de opgegeven kosten voor inhuurkrachten te delen door het aantal opgegeven uren voor zelfstandigen, becijfert de commissie echter een uurtarief dat niet als marktconform aan te merken is.
De stichting is voor een groot deel aangewezen op subsidies. De eigen inkomsten zijn gering. Door de stijging van de lasten behaalde de stichting in 2022 een fors verlies. De vermogens- en liquiditeitspositie eind 2022 geeft reden tot zorg. De meerjarenbegroting 2025-2028 toont flinke aanpassingen en verschuivingen, onder meer in een toename van de baten van 30 procent en een toename van activiteitenlasten à 20 procent. Het percentage eigen inkomsten blijft betrekkelijk laag; door een grotere omvang van de begroting nemen de absolute te realiseren eigen inkomsten echter flink toe. De huisvestingskosten stijgen met maar liefst 61 procent. Hoewel de impact daarvan op organisatie, programmering en publiek wordt toegelicht, is de commissie er niet op voorhand van overtuigd dat de hogere huurlasten naar aanleiding van de verhuizing in verhouding staan tot de meeropbrengsten uit verhuur, deelnemers en publiek.
De personele bezetting daalt ten opzichte van de huidige periode. Uit de toelichting op de begroting valt op te maken dat het Hiphophuis verwacht meer activiteiten te produceren met minder mensen, door nieuwe werkprocessen te implementeren en de organisatiestructuur aan te passen.
Het Hiphophuis beoogt een aanpassing van de financieringsmix. Het streven naar een toename van de eigen inkomsten als positief is aan te merken. De haalbaarheid van de begrote eigen inkomsten is slechts summier onderbouwd: zo wordt geen inzicht gegeven in de track record rond het verkrijgen van private fondsen. De begrote stijging van de baten met € 439.000 hangt grotendeels samen met een toename van de begrote subsidies met € 285.000. De commissie ziet dat het Hiphophuis op zakelijk vlak sterk in ontwikkeling is: de plannen tonen een flinke dynamiek. De commissie ziet enig risico in de gemaakte keuzes, en ziet die risico’s niet altijd afdoende geadresseerd. Onder meer kijkend naar de ontwikkeling tot nu toe is er evenwel voldoende vertrouwen in de bedrijfsvoering.
Geadviseerd bedrag
De commissie adviseert om het subsidieniveau van 2024 te handhaven.