NANOEK 

Advies: positief, binnen budget

Samenvatting van de aanvraag

“NANOEK zet zich in voor innovatie van het musicalgenre, in en vanuit Rotterdam. Met Brave New People maakt NANOEK Brave New Musicals voor een new and brave audience. Juist in Rotterdam creëren wij een experimenteerklimaat naar het voorbeeld van het Off-Broadway circuit in de VS. Daarmee maakt NANOEK ruimte voor de totstandkoming van vernieuwende musicalproducties van eigen bodem.
Hart en hoofd

Muziek (hart) en teksttheater (hoofd) raken een diep menselijk voelen door gebruik van de menselijke stem. Als interdisciplinaire kunstvorm heeft musical de kracht om een divers publiek te raken, te vermaken, te ontroeren en aan het denken te zetten. Het is dus bij uitstek een goed middel om actuele maatschappelijke thema’s aan te kaarten bij een breed publiek. Het is essentieel dat het genre musical een duurzame toekomst heeft. Een toekomst die niet alleen rust op de pijler van commerciële en/of geïmporteerde titels, maar ook op materiaal dat in Nederland met creativiteit en nieuwe mensen wordt ontwikkeld.

NANOEK is in juni 2020 opgericht door regisseur Anouk Beugels vanuit de ambitie om het musicalgenre op te schudden en te verrijken met ruimte voor nieuwe verhalen, nieuwe makers en nieuwe vormen. Opgeleid als toneelactrice en met jarenlange ervaring als artistiek leider van de afdeling Muziektheater bij Codarts Rotterdam, is Anouk als geen ander in staat frisse jonge musicalmakers te inspireren en het genre te vernieuwen. Ze heeft haar vakmanschap bewezen met de zeer goed ontvangen NANOEK producties LOKROEP, de #WeToo musical (2022) en MELK, een motherfokking musical (2023). Nieuw, oorspronkelijk, relevant en met grote liefde voor het genre.

Brave new Stories
In de visie van NANOEK komen Brave New Stories op twee manieren tot stand. Ten eerste door zelf nieuw werk te creëren en ten tweede door bestaand werk te herinterpreteren en nieuwe betekenis te geven in onze tijd en omgeving.

In 2025 – 2028 maakt NANOEK producties langs vier pijlers:

• A. Brave New Stories Het maken van geheel nieuwe musicals aan de hand van maatschappelijk relevante thema’s waarin taboes en morele vraagstukken een podium krijgen. We experimenteren met nieuwe verhalen en nieuwe vertelvormen. Twee producties: Goeie Wijven (2025) en Heksenjacht (2027).
• B. Brave New Gaze Het maken van een radicale remake van bestaand (musical)materiaal vanuit de female gaze. Het worden nadrukkelijk geen kopieën van wat al is gemaakt. De Brave New Gaze musicals hebben door een nieuwe vertaling, nieuwe regie en eigentijdse interpretatie vanuit een ander perspectief een grote toegevoegde waarde ten opzichte van de bestaande canon. Twee producties: Passion (2026) en Bernarda Alba (2028).
• C. Brave New Friends Daarnaast ontwikkelt NANOEK een coproductie met Club Lam, ontstaan vanuit de gezamenlijke wens om de representatie van vrouwen in het Nederlandse theater/musicalveld te bevorderen. Hun komische speelstijl, teksten en insteek lenen zich uitstekend voor musicals. Eén productie: Manic Pixie Dream Girl (2027).
• D. Brave New … Experiment Met kleinschaliger projecten geven we ruimte voor experiment en jonge makers. Hiertoe werken we onder andere samen met O. Festival en MusicalMakers. Vier ‘proeves’ ism O. Festival – Jaarlijks kleine productie – Vier verdiepingsweken.”

Artistieke en inhoudelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als goed. Anouk Beugels, initiator en artistiek directeur van NANOEK, is vele jaren actief als docent en regisseur in de Nederlandse musicalwereld. Zij stelt dat binnen de sector onvoldoende ruimte is voor creatief makerschap en zet zich ervoor in het genre te vernieuwen. Dat doet zij onder andere door jonge makers kansen te bieden nieuw werk te creëren en bestaand werk te herinterpreteren. NANOEK werkt met jonge makers die gerekend kunnen worden tot de top van de lichting net afgestudeerden; hun kwaliteit is hoog. Ook het artistieke team waarmee zij zich omringt heeft z’n kwaliteit in deze wereld ruimschoots bewezen. De commissie leest in het plan een heldere en gedreven missie met een goed uitgewerkte visie en concrete productieplannen. Deze betreffen zowel het werkproces als de inhoudelijke en theatrale uitwerking, het aantal voorstellingen en speelcircuit. Mede op basis van eerdere producties en de (pers)reacties daarop concludeert de commissie dat kennis, kunde en vaardigheid om de plannen te realiseren in ruime mate aanwezig zijn.

Aansluitend op de visie staan in de producties actuele en maatschappelijk relevante thema’s centraal, veelal belicht vanuit het vrouwelijke perspectief. Voorbeelden zijn MeToo en moederschap, transgenerationele trauma’s en seksualiteit en esthetische verwachtingspatronen ten aanzien van vrouwen. Daarbij is de blik op vrouwen overigens niet eenzijdig positief; de documentaire-musical Goeie Wijven handelt over vrouwelijke seriemoordenaars. De thema’s worden consistent uitgewerkt in de voorstellingen en de commissie verwacht dat ze een breed publiek zullen aanspreken. De zeggingskracht stijgt volgens de commissie doordat traditionele conventies worden geslecht met radicale remakes, perspectiefverschuivingen en verdiepende randprogramma’s. Maar aansprekende thema’s alleen zijn niet voldoende het publiek daadwerkelijk te bereiken. De commissie vindt het marketingplan wat obligaat. Zij mist een vertaling van de vijf hoofddoelgroepen naar concrete marketingacties. De ambities die de aanvrager formuleert ten aanzien van bijvoorbeeld het bereiken van meer publiek onder 35 jaar, maar ook van specifieke doelgroepen als hedendaagse feministen en jongeren met verschillende achtergronden, vindt de commissie dan ook te optimistisch gesteld.

Hoewel de thema’s van de voorstellingen niet per definitie vernieuwend zijn, is de wijze waarop deze worden verwerkt wel degelijk oorspronkelijk. Bestaande musicals worden radicaal aangepakt, genderperspectieven worden gewisseld, en geheel nieuwe musicals komen tot stand. Actuele, soms gevoelige thema’s staan centraal, taboes worden niet geschuwd en door het narratief om te buigen ontstaat een nieuwe blik op de thematiek. Daarnaast getuigt het plan van een eigenzinnige werkwijze door de ontwikkelruimte die wordt gecreëerd in het hele spectrum van ‘musicalmaken’: scriptontwikkeling, compositie, songwriting, productie en choreografie. De creatieve kracht van NANOEK komt voort uit een intrinsieke drang de musicalwereld en de positie van vrouwen daarin te veranderen. Dit weet de aanvrager te vertalen in aansprekende podiumproducties. De integriteit en eigenzinnigheid die uit de aanvraag naar voren komen, de aanpak van thematische keuzes en de noodzakelijkheid die hieruit spreekt, maken dat hier sprake is van een zeer oorspronkelijk plan.

Waarde voor de stad, de bewoner en de discipline

De commissie beoordeelt de waarde voor de stad, haar bewoners en de discipline als zeer goed. NANOEK werkt samen met uiteenlopende partijen in Rotterdam. Deels zijn dit voor de hand liggende partners, zoals festivals, podia, andere producenten binnen de (muziek)theaterwereld en het onderwijs. Uit het plan blijkt evenwel de toegevoegde waarde van die samenwerking; partners vullen elkaar aan of versterken elkaar. Met O. Festival gaat het bijvoorbeeld over ontwikkelen van nieuw werk en versterken van talentontwikkeling, met Luxor over het meer openstellen van het gebouw en een contextprogramma. Ook buiten het eigen domein wordt samengewerkt en specialistische kennis ‘ingevlogen’, zoals de plastisch chirurgen bij het contextprogramma van Passion, en het Nederlands Forensisch Instituut bij Goeie Wijven. Stichting NANOEK is een voortrekker in het smeden van allianties bij het tot stand brengen van nieuwe kleinschalige musicalproducties, scholing en coaching. NANOEK zet primair in op innovatie van het genre musical. Dat blijkt uit de onconventionele wijze waarop thema’s worden aangepakt en musicals geadapteerd. Daarnaast draagt de ruimte voor experiment en ontwikkelmogelijkheden voor jonge makers, in alle onderdelen van het maakproces, bij aan vernieuwing van het genre. Vernieuwing schuilt ook in de taboeloze thematiek en de eigenzinnige aanpak van de producties waarmee NANOEK nieuw en jonger musicalpubliek wil aanboren dat normaliter geen musicals bezoekt. Tot slot stelt de commissie dat het streven naar een nieuwe omgangsnorm, zoals de wijze van auditeren, bijdraagt aan vernieuwing én inclusie in de musicalwereld.

De organisatie zegt inclusie op diverse manieren te implementeren in de programma’s; door verhalen vanuit verschillende perspectieven te vertellen, bestaande musicals vanuit de female gaze te benaderen en bewust ruimte te maken voor meer genderidentiteiten in het musicalveld. De commissie verwacht dat hiermee daadwerkelijk wordt bijgedragen aan inclusie binnen de programma’s en het publiek. Ook binnen de organisatie is aandacht voor diversiteit binnen het team, de cast en de crew. Hoewel de commissie verwacht dat samenwerkingspartners vooral op artistiek inhoudelijke grond worden gekozen, dragen ook zij bij aan inclusie. Ten aanzien van het publiek zijn de doelstellingen wat generieker geformuleerd, namelijk gericht op interesse en leeftijd. Wel is er aandacht voor fysieke en financiële toegankelijkheid van de voorstellingen, en daarmee indirect voor de doelgroep licht.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als goed. De aanvraag reflecteert uitgebreid op de Governance Code Cultuur en maakt aan de hand van voorbeelden duidelijk hoe de acht principes binnen de organisatie worden doorgevoerd. De overstap naar een raadvan-toezicht-model wordt gemotiveerd met de professionalisering van de organisatie en is zorgvuldig voorbereid. Ook ten aanzien van de Fair Practice Code worden de onderdelen goed werkgeverschap, professionele ontwikkeling, een veilige werksfeer en duurzaamheid toegelicht in de aanvraag. Daarnaast wordt er gereflecteerd op mogelijkheden tot verbetering. De organisatie is ingericht rond oprichter en artistiek directeur Anouk Beugels en dat brengt een zekere kwetsbaarheid met zich mee. Die wordt door de aanvrager onderkend. De commissie heeft evenwel vertrouwen in de slagkracht van de organisatie en baseert dat op de resultaten tot nu toe. Bovendien wordt de directie ondersteund door een vast team waarin zakelijke leiding, marketing en dramaturgie zijn belegd en is er voor de komende periode meer budget ingeruimd voor de zakelijke leiding. Het bestuur van de Stichting werkt onbezoldigd. De beloning van medewerkers volgt het principe van fair pay, waarbij de cao Toneel en Dans wordt gevolgd. Het omzetten van de cao naar zzp-tarieven geschiedt met behulp van de digiPACCT rekentool.

De doelstellingen uit het meerjarenbeleidsplan zijn op hoofdlijnen terug te vinden in de begroting, en de plannen voor de producties zijn daarin voldoende vertaald in verwachte baten en lasten. De commissie merkt op dat de stijging van de baten ten opzichte van 2022, verwacht door bijdragen van de Gemeente Rotterdam en Fonds Podiumkunsten, zeer ambitieus is en bovendien de afhankelijkheid van subsidies sterk doet toenemen. Daarnaast valt op dat ondanks de samenwerking met professionele fondsenwervers de opbrengst uit private fondsen daalt. Het (jonge) trackrecord en de financiële basis van NANOEK zijn evenwel voldoende en de commissie verwacht dan ook continuïteit van de baten.

De commissie acht de ambitieuze groei haalbaar. Hoewel dat een sterke afhankelijkheid van subsidies impliceert, is het een logisch gevolg van de professionaliseringsslag die de organisatie wil maken. Op basis van de uitwerking en toelichting van de begroting is er voldoende reden om vertrouwen te hebben in een gezonde toekomstige bedrijfsvoering.

Geadviseerd bedrag

De commissie adviseert een subsidie van €110.000,-. De organisatie maakt de stap van de Impulsregeling naar een structurele subsidie en om te kunnen bouwen aan het musicalcircuit in Rotterdam is versterking nodig. Daarom adviseert de commissie een hoger bedrag dan wat NANOEK nu ontvangt.