Advies: negatief
Samenvatting van de aanvraag
“Tangerine Tree is al tien jaar gespecialiseerd in het produceren van creatieve documentaires en aanverwante projecten, met oog voor het wereldtoneel, waarbij het auteurschap van de filmmakers hoog in het vaandel staat. We zijn een ambitieus productiehuis; we leggen de lat hoog en verwelkomen experiment en durf. We vinden het belangrijk om unieke films te produceren, met een bijzondere en diverse kijk op de wereld. Om dit te bewerkstelligen zijn we zeer betrokken bij onze makers en crew en gefocust op het bieden van een inhoudelijk klankbord en productionele ondersteuning. Dit heeft de afgelopen jaren geresulteerd in vele selecties op A-filmfestivals en diverse prijzen, o.a. twee Gouden Kalveren, twee IDFA Awards, tweemaal een Special Mention Berlinale, een Cinekid Award, een ECFA Award en onlangs een Prix Europa.
Tangerine Tree heeft sinds de oprichting een sterke positie verworven binnen de nationale en internationale documentaire sector. Door de jaren heen hebben we gemerkt dat voor beginnende getalenteerde makers de stap van een afstudeerfilm of een eerste autodidacte productie naar het professioneel realiseren van een filmproductie te groot is. Daarnaast blijkt uit het onderzoek ‘Verkenning van opties om de Rotterdamse film- en mediasector te stimuleren’ (door Andra Leurdijk in opdracht van Gemeente Rotterdam, 2020) dat door het ontbreken van een sterk en bloeiend productieklimaat het moeilijk is om talent aan de stad te binden. De stad heeft deze makers na afronding van hun opleiding in professioneel opzicht weinig te bieden. We willen ons de aankomende vier jaar inzetten om daar verandering in te brengen. Het is ons doel om Rotterdams filmtalent en de Rotterdamse filmsector te stimuleren door te investeren in talent.
We bieden per jaar tien filmmakers de mogelijkheid om onder professionele begeleiding hun ideeën voor een documentaire over een Rotterdams onderwerp uit te werken tot een filmplan. Tijdens de Rotterdamse Doc Academy leren ze onder andere de kern van hun verhaal te vinden en worden ze begeleid in hoe ze dit verhaal het beste kunnen vertellen met filmische middelen. De workshopdocenten, bestaande uit Rotterdamse professionals, sporen de deelnemers aan om hun stem als filmmaker verder te ontwikkelen. We organiseren daarbij ook tien masterclasses die vrij toegankelijk zijn voor studenten en geïnteresseerden. Aan het einde van het programma zal een onafhankelijke jury twee van de filmplannen selecteren voor een productiebudget waar de films mee gerealiseerd worden. Met distributie op maat zal de film vertoond worden aan het Rotterdamse publiek en worden uitgezonden door RTV-Rijnmond.
Tangerine Tree heeft de ambitie om in vier jaar tijd het Rotterdamse filmklimaat te verbeteren door vakkennis en ervaring te delen en zo het werkveld te professionaliseren. Tangerine Tree wil met de Rotterdam Doc Academy als katalysator dienen voor creatief talent en dat handvatten en een netwerk bieden. Samenwerking tussen makers en organisaties uit Rotterdam stimuleren en een breed publiek bereiken met bijzondere verhalen uit eigen stad. In vier jaar zullen naast onze reguliere producties, acht lokale producties hun weg naar het publiek vinden.”
Artistieke en inhoudelijke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als voldoende. Het Rotterdamse productiehuis Tangerine Tree heeft een bewezen vakmanschap op het gebied van het produceren van kwalitatief hoogwaardige documentaires. Voor de komende vier jaar koestert het productiehuis de ambitie om een filmopleiding op te zetten, waarin jaarlijks tien jonge Rotterdamse makers zich kunnen ontwikkelen van beginnend maker tot professional.
De commissie begrijpt en onderschrijft de gevoelde urgentie om het Rotterdamse filmklimaat te willen verbeteren door middel van de voorgestelde Rotterdamse Doc Academy en veronderstelt dat de directie over voldoende artistieke-inhoudelijke ervaring beschikt om een dergelijke workshop te kunnen organiseren. Naast het track-record van de twee producenten-directeuren, hebben zij aantoonbare ervaring met het begeleiden van (jonge) documentairemakers uit de regio en beschikken zij over het netwerk om de Rotterdamse Doc Academy inhoud en vorm te geven. Ook het beschreven curriculum van de workshop getuigt van voldoende kwaliteit en vakmanschap. De opzet van het trainingsprogramma is inhoudelijk sterk en de voorgestelde docenten zijn hoog aangeschreven vakmensen, al constateert de commissie dat de docenten veelal uit een kring rondom de producenten komen. De inhoud van training is weliswaar gedegen, maar tegelijkertijd vrij traditioneel van opzet. Er lijkt in de workshop geen plek te zijn voor meer experimentele en hybride vormen van documentaire, die bijvoorbeeld gebruik maken van fictie of animatie. Ook voor multidisciplinariteit in combinatie met bijvoorbeeld podcasts of sociale media is binnen het programma geen aandacht. Tenslotte vraagt de commissie zich af of Tangerine Tree in haar huidige personeelsbezetting voldoende tijd en ruimte heeft om de kwaliteit van de workshop te kunnen waarborgen en merkt op dat er in de aanvraag geen melding wordt gemaakt van extra in te zetten personeel.
Als filmproducent is Tangerine Tree in staat gebleken grote hoeveelheden kijkers te bereiken met de door haar ontwikkelde films. De commissie acht de kans groot dat de Rotterdam Doc Academy met haar open call de beoogde mix van 25-30 potentiële cursisten voor de workshop zal weten te bereiken. Het productiehuis beschikt over uitgebreide connecties met landelijke en regionale omroepen en lokale partners die daarvoor kunnen worden ingezet. Hoewel de commissie er zeker is van dat de uit workshop voortvloeiende producties het beoogde publiek zullen weten te vinden, vraagt zij zich af of de beperkte output van 1 à 2 films per jaar daadwerkelijk duurzaam bijdraagt aan een bloeiend Rotterdams filmklimaat zoals beoogd.
De Rotterdam Doc Academy sluit aan bij een behoefte in het Rotterdamse makersveld aan een traject waarin beginnende makers een brug kunnen slaan naar de beroepspraktijk, zoals uit verschillende rapporten is gebleken. In de aanvraag mist de commissie echter reflectie op al bestaande initiatieven op het gebied van talentontwikkeling, zoals die van het reguliere onderwijs – het Grafisch Lyceum en Willem de Kooning Academie – of de RTM pitch. Op welke manier de Rotterdam Doc Academy zich van dit onderwijsaanbod onderscheidt en hoe zij de daaruit verworven inzichten wil implementeren in haar programma, leest de commissie onvoldoende.
Waarde voor de stad, de bewoner en de discipline
De commissie beoordeelt de waarde voor de stad, haar bewoners en de discipline als zwak. Behalve dat de Rotterdamse Doc Academy Rotterdamse filmmakers de mogelijkheid biedt een film te maken in en over Rotterdam leest de commissie onvoldoende uitgewerkte plannen om een verbinding aan te gaan met de stad. Tangerine Tree wil met haar Doc Academy Rotterdamse makers aan Rotterdam binden. Hoewel RTV Rijnmond heeft toegezegd de films te zullen uitzenden, kan dit volgens de commissie niet garanderen dat makers uit het programma zich duurzaam aan Rotterdam zullen verbinden. Tegelijkertijd is het bereik van het trainingsprogramma zelf betrekkelijk gering. Een tiental makers kan meedoen aan de workshop (naast andere bezoekers die bij de masterclasses welkom zijn) en twee van hen mogen uiteindelijk een film produceren. Daarmee veroorzaakt de Academy niet de door haar beoogde impuls, maar slechts een rimpeling in het Rotterdamse makerslandschap. Daarnaast constateert de commissie onvoldoende inspanning om zich met Rotterdamse instellingen te verbinden. Er wordt gesproken over samenwerken met TV Rijnmond, het Grafisch Lyceum en de inzet van Rotterdamse filmprofessionals, maar andere duurzame partnerschappen met initiatieven en festivals ontbreken. Tangerine Tree had in de aanvraag meer kunnen reflecteren op haar mogelijke inhoudelijke impact in de stad, op de manier waarop film kan bijdragen aan het maatschappelijk discours in de stad.
Uit de aanvraag blijkt ook onvoldoende in hoeverre de masterclasses van de Rotterdam Doc Academy leiden tot innovatie binnen de Rotterdamse filmsector. De commissie vraagt zich af waarom de documentairefilm in Rotterdam een extra impuls nodig heeft in vergelijking met andere filmgenres. Ook beoordeelt de commissie de artistieke inhoud van de Academy als weinig innovatief. In het onderwijsprogramma is nergens aandacht voor multidisciplinariteit, immersieve producties of hybride vormen van film.
De inspanningen van Tangerine Tree en de Rotterdamse Doc Academie om diversiteit en inclusie te bevorderen zijn op verschillende fronten in de activiteiten van de organisatie aanwezig, maar het effect daarvan is onvoldoende beschreven. Qua onderwerpkeuze en makers voldoet de organisatie aan de Code Diversiteit & Inclusie, maar haar eigen organisatie is te klein om de code te implementeren.
Met betrekking tot het inclusieve karakter van de voorgestelde Academy is het de verwachting dat de samenstelling van de deelnemersgroep aan het trainingsprogramma weliswaar divers is, maar zeer bescheiden van omvang. Inhoudelijk mist de commissie reflectie op het onderwerp inclusie zoals dat binnen het documentaire genre op dit moment diepgravend bediscussieerd wordt. Dit getuigt volgens de commissie van weinig aansluiting met het huidige discours rondom dit thema in de documentaire-wereld.
Zakelijke kwaliteit
De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als onvoldoende. Uit de aanvraag blijkt dat Tangerine Tree weliswaar de Governance Code Cultuur en de Fair Practice Code onderschrijft, maar nog onvoldoende toepast in de eigen organisatie. Het is positief dat de aanvrager voornemens is om de situatie op de korte termijn, voor aanvang van de komende periode, te verbeteren. Zo wil zij voor de cultuurplanperiode een nieuw bestuur samenstellen, die niet uit naasten bestaat en cultureel divers is. Het grootste bezwaar met betrekking tot de organisatorische structuur zit hem in het ontbreken van een duidelijke demarcatielijn tussen de commerciële activiteiten van het productiehuis Tangerine Tree en de stichting die de Doc Academy organiseert. Zoals nu beschreven zitten de twee entiteiten te dicht op elkaar, waardoor belangenverstrengeling een reëel risico lijkt. Met betrekking tot de Fair Practice Code constateert de commissie dat Tangerine Tree een bewuste inspanning levert om deze na te leven door te streven naar een transparante bedrijfsvoering met open communicatie en in te zetten op een gezonde werkomgeving. Met betrekking tot eerlijke beloning is de commissie echter van mening dat het aan overtuigende argumentatie ontbreekt voor het niet hanteren van een cao of richtlijn voor een eerlijke vergoeding. Het in de aanvraag gehanteerde gebruik van het begrip ‘marktconform’ vindt de commissie te vaag.
Wat opvalt aan de aangeleverde financiële gegevens van Tangerine Tree is dat zij onvoldoende gespecificeerd zijn en veel onzorgvuldigheden bevatten, wat het maken van een heldere analyse bemoeilijkt. Ook wordt uit de aanvraag niet duidelijk of de boekhoudingen van de B.V. en de stichting strikt uit elkaar zijn gehouden. Voor zover een analyse mogelijk is blijkt uit de aangeleverde cijfers dat Tangerine Tree door de ‘project-basis’ inkomsten al jaren een kwetsbare bedrijfsvoering heeft en financieel gezien moeilijk het hoofd boven water kan houden. Tenslotte is de commissie van oordeel dat de meerjarenbegroting geen overtuigende vertaling van de plannen is. Veel financiële informatie wordt niet onderbouwd en het ontbreekt aan een vergelijkende meerjarenbegroting van Tangerine Tree B.V.
Tangerine Tree beschrijft in haar aanvraag het voornemen om actief te gaan werven voor particuliere investeerders, maar op welke manier dat gestalte gaat krijgen wordt verder niet uitgelegd. Zoals de situatie nu staat beschreven is de gemeente eigenlijk de enige financier van de Doc Academy Rotterdam en blijft de afhankelijkheid van subsidies ook in 2025-2028 onverminderd. In wezen is er geen sprake van een gezonde financieringsmix, aangezien de directe inkomsten minimaal zijn. In de aanvraag wordt de groeiende bijdrage van private fondsen meerdere malen als kans benoemd. Op welke wijze Tangerine Tree deze kansen gaat benutten en waarom zij deze mogelijkheden in 2022 kennelijk onvoldoende heeft aangegrepen, blijkt evenwel niet voldoende uit de aangeleverde financiële stukken.