Advies: negatief
Samenvatting van de aanvraag
“TimeWindow in Rotterdam: bodembedekker voor creatieve groei. In het culturele ecosysteem van Rotterdam, tussen de gevestigde culturele instellingen, is TimeWindow onderdeel van de vitale humuslaag. Deze rol zorgt voor groei en innovatie en dient als het fundament van de sector. De TimeWindow gemeenschap van 50 performance- en podiumkunstenaars deelt 1000 m2 werk- en repetitieruimte in het Zomerhofkwartier en organiseert gezamenlijk een peer-to-peer talentontwikkelingsplatform. Het credo is ‘do-it -yourself, but not alone’.
TimeWindow
TimeWindow is een aanvulling op de mogelijkheden in het veld voor podium/performance-makers. Het onderscheidt zich door de continue toegang tot eigen werkruimte, is een werk- en repetitieplek, geen presentatie-instelling. De makers zijn TimeWindow en vormen zo een gemeenschap. TimeWindow is een community-organisatie, ingericht als talentontwikkelingsplatform. De missie is het creëren van een solidair, innovatief, inclusief en veerkrachtig cultureel mini-ecosysteem, waarbij gemeenschapszin en samenwerking centraal staan. TimeWindow geeft de makers het roer in handen. Die zijn zo niet langer de laatste schakel in de keten, maar het vertrekpunt voor actie. Zij zijn mede-eigenaar van TimeWindow. Daarmee zijn de organisatievorm en het talentontwikkelingsprogramma onderscheidend in de sector.
De visie voor 2025-2028 heeft drie hoofdlijnen. De focus ligt op de groei van de gemeenschap, talentontwikkeling, en samenwerkingsverbanden met maatschappelijke impact. De strategie van TimeWindow onderscheidt zich door gemeenschappelijkheid en medezeggenschap. De gemeenschap, die sociocratische principes omarmt, fungeert als een veerkrachtige motor voor artistieke en maatschappelijke meerwaarde.
Doelen
De doelen van TimeWindow omvatten het faciliteren van werkruimte, het verbeteren van honoraria, het bevorderen van continuïteit en innovatie van middelen. Inhoudelijk wordt ingezet op talentontwikkeling en artistieke impact, en maatschappelijk wordt gestreefd naar inclusieve samenwerkingen en een grotere impact van kunst en makers in de stad. Programma talentontwikkeling
TimeWindow kiest een unieke aanpak van talentontwikkeling met twee kanten: artistieke vaardigheden en strategische/ondernemende capaciteiten. Daarbinnen geven de makers vorm aan hun eigen ontwikkeltraject en profiteren van peer-to-peer learning.
De organisatie fungeert zelf als een leeromgeving waar makers taken vervullen en samenwerken. De middelen omvatten het recht op initiëren en uitwisseling met het publiek. Learning by doing heeft zich als een effectieve aanpak bewezen door de Impact meting die in 2023 is uitgevoerd.
Stedelijke beleidsspeerpunten: interconnectiviteit, inclusiviteit, innovatie De drie speerpunten interconnectiviteit, inclusiviteit en innovatie zijn geïntegreerd in de organisatie, samenwerkingsmethodes en programma’s. In 2025-2028 wil TimeWindow kennis delen, successen benutten en naar buiten treden. Ook wordt ruimte voor experimenteren nagestreefd. Het programma benadrukt innovatie met makers als curatoren, interconnectiviteit via peer-to-peer learning en inclusieve collectieve programmering. De publieksbenadering is wederkerig, inclusief en laagdrempelig. De samenwerking met meerdere partners is intersectoraal, waarbij de ervaring van TimeWindow als best practice wordt gedeeld. In de bedrijfsvoering innoveert TimeWindow met een maker-centric model en een deeleconomie. Sociocratisch leiderschap zorgt voor gelijkwaardigheid en medezeggenschap, de code of conduct borgt inclusief samenwerken.
TimeWindow biedt ruimte voor individuele groei en draagt bij aan het bredere culturele landschap van Rotterdam. Door de focus op gemeenschappelijkheid, inclusiviteit en innovatie te leggen, hopen ze een inspirerend voorbeeld te zijn en een waardevolle partner in de ontwikkeling van het culturele ecosysteem van de stad.”
Artistieke en inhoudelijke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als onvoldoende. TimeWindow zet in op zowel artistieke als ondernemende talentontwikkeling, onder andere voor startende podiumkunstenaars. De deelnemers helpen elkaar met de praktijk: hoe zorg je ervoor dat je als kunstenaar je hoofd boven water houdt? De organisatie is van en voor de deelnemers, een community die vanuit sociocratische principes werkt. TimeWindow is een community en een broedplaats met een specifieke organisatiestructuur. De commissie vindt TimeWindow in beperkte mate een talentontwikkelingsorganisatie. Het vakmanschap is afhankelijk van de kwaliteit van de deelnemers zelf. Dat leidt tot een kwetsbaarheid: hoe hoger de kwaliteit van de individuele maker, hoe groter de kans dat deze maker doorstroomt naar elders, waardoor jongere makers niet meer kunnen leren van de professional die al verder gevorderd is. De commissie vraagt zich af hoe TimeWindow (de kwaliteit van) vakmanschap binnen de organisatie borgt en verduurzaamt in de organisatie. De vijftig betrokken kunstenaars opereren op basis van gelijkwaardigheid en werken alleen of in een collectief. Er is geen sprake van een (gedeelde) artistieke visie van waaruit gewerkt wordt. Evenmin wordt duidelijk op welke manier deelnemers als gevolg van de gehanteerde methodiek verder komen in hun ontwikkeling. ‘Peer-to-peer learning’ en ‘DIY, but not alone’ blijven in dat opzicht wat abstract (‘bevragen en bespiegelen’). De commissie had graag gelezen welke effectieve elementen de methodiek bevat. Door dit alles is de commissie niet overtuigd van de meerwaarde van TimeWindow boven een reguliere broedplaats.
TimeWindow fungeert als een dynamische creatieve hub, waar veelzijdig talent samenkomt en experimenteert. Het eigenaarschap van de makers om hun eigen programma’s samen te stellen leidt potentieel tot zeggingskracht. Voor de commissie is echter onduidelijk op welke doelgroep die gericht is. De bottom-up benadering van de organisatie draagt het risico in zich dat de zeggingskracht beperkt blijft tot de incrowd. Met de presentaties en intervisie worden immers de eigen deelnemers met hun eigen publiek bereikt. De grotere inzet op externe evenementen is positief, maar is meer gericht op kennisdeling over het sociocratische organisatiemodel dan op de presentatie van de artisticiteit van de deelnemers.
TimeWindow zegt plaats te hebben voor vijf nieuwe makers per jaar. Die worden vooral geworven uit eigen kringen. Dat versterkt het beeld van een op zichzelf gerichte community met beperkte toegankelijkheid en daarmee het risico op beperkte diversiteit. Er lijkt geen poging gedaan om, na het negatieve advies van vier jaar geleden, dat beeld bij te stellen.
TimeWindow is ontstaan vanuit een behoefte aan oefenruimte voor startende podiumkunstenaars. De oorspronkelijkheid van de organisatie zit in het organisatiemodel. Dat model is gestoeld op onderling vertrouwen en gelijkwaardigheid. De commissie heeft waardering voor dit organisatiemodel, maar het biedt op zichzelf niet voldoende aanknopingspunten voor een plek in het Cultuurplan. Het bieden van huisvesting en aandacht voor duurzaamheid doet dat evenmin. Een visie op talentontwikkeling is een vereiste, evenals een zichtbaar aanbod voor derden en een methode voor doorstroming in de keten. Daaraan ontbreekt het in het plan.
Waarde voor de stad, de bewoner en de discipline
De commissie beoordeelt de waarde voor de stad, haar bewoners en de discipline als zwak. Interconnectiviteit is inherent aan de werkvorm van TimeWindow: een community van individuele makers die elkaar versterken en duurzaam samenwerken. Dit gebeurt intern en is gericht op het eigen collectief en dus niet op samenwerking daarbuiten. De commissie is dan ook van mening dat TW te veel naar binnen gekeerd is, te weinig relaties met de buitenwereld onderhoudt en zich onvoldoende inspant voor de opgaven van de stad en de keten van talentontwikkeling. Die ambitie wordt wel uitgesproken, maar is niet overtuigend uitgewerkt in het plan. Organisaties als Blue City, Erasmus Impact Centre en culturele instellingen als TENT en IMPACT worden genoemd, maar duidelijke doelen en een aanpak voor de samenwerking ontbreken. De bijdrage aan maatschappelijke en grootstedelijke vraagstukken is onvoldoende in beeld.
De innovatieve kracht zit in de organisatiestructuur van TimeWindow, dat aangeeft regelmatig te worden benaderd om kennis en ervaring te delen bij het opbouwen van community’s. Met de afdeling Media en Cultuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam wordt empirisch onderzoek gedaan om de overdraagbaarheid van dit model te versterken. Daaraan wordt praktisch uitdrukking geven in digitale productontwikkeling van het LOVE-waarderingssysteem en een digitale Peer2Peer feedback-tool in samenwerking met Keytoe en Finext. Met deze activiteiten wordt bijgedragen aan een veerkrachtige, toekomstbestendige culturele sector. Het organisatiemodel vormt evenwel niet de kern van de talentontwikkelingsactiviteiten, maar een randvoorwaarde. De innovatieve waarde van het programma zelf voor deelnemers en publiek blijft in het plan onderbelicht.
TimeWindow straalt naar buiten toe exclusiviteit uit: in het gebruik van jargon in het programma, het ontbreken van een expliciete aanpak van eventuele begeleidingsmogelijkheden voor diverse doelgroepen, de beperkte beschikbare plaatsen, het ontbreken van een heldere selectieprocedure en -criteria voor nieuwe makers, en de geringe doorstroom van de zittende deelnemers. De commissie kan zich niet aan de indruk onttrekken dat TimeWindow vooral een belangenorganisatie is voor de bestaande deelnemers. Makers van buiten hebben geen of beperkt toegang tot de ruimte en middelen van TimeWindow. De ontbrekende aandacht voor tijdelijkheid van deelname aan TimeWindow en de manier waarop doorstroom geregeld is, versterkt die indruk. De organisatie zegt een toename van 10 procent in direct publiek (dus publiek dat de activiteiten van TimeWindow bezoekt en niet die van de individuele makers) te willen bewerkstelligen. Die ambitie wordt niet onderbouwd met een strategie. Afgezien van het zoveel mogelijk gratis toegankelijk maken van in-house activiteiten, vormen toegankelijkheid, het nastreven van een divers publiek en inclusie van doelgroepen geen onderwerp.
Ten aanzien van de eigen deelnemers is de organisatie wel inclusief: gelijkwaardigheid, participatief samenwerken, inclusief leiderschap en het tegengaan van autocratie en uitsluiting zijn kernwaarden. Die waarden worden ook uitgedragen in de benadering van partners en in de ontwikkeling van het programma.
Zakelijke kwaliteit
De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als voldoende. De organisatie is de eerste cultuurstichting in Nederland die de sociocratische werkwijze en het bijbehorende governance model statutair heeft vastgelegd. TimeWindow leeft de Governance Code Cultuur na en borgt de code met diverse reglementen en grote aandacht voor organisatiebeleid. Er worden heldere maatregelen getroffen ten aanzien van belangenverstrengeling, zelfevaluatie, interne controle en verdeling van rollen en taken. De sociocratische methode bewijst zich onder meer in het feit dat verschillende deelnemers directietaken uitvoeren en daarvoor betaald worden op directieniveau. 65 procent van de inkomsten gaat naar de deelnemers.
Ten aanzien van de Code Diversiteit & Inclusie ligt er wel een visie, maar die wordt weinig concreet gemaakt. De Fair Practice Code wordt toegepast. TimeWindow hanteert de cao Toneel en Dans voor de honorering van de professionele taken. De stichting gaat uit van de verschillende cao-schalen, plus de geadviseerde opslag bij het vaststellen van tarieven voor zzp’ers. Aan de hand van die informatie en het op het oog lage gemiddelde uurtarief is het niet duidelijk of TimeWindow aan de fair pay-vereisten voldoet.
Bij TimeWindow is momenteel sprake van een gezonde financiële bedrijfsvoering. TimeWindow leunt voor een groot deel op subsidies van de gemeente Rotterdam; de afhankelijkheid van de gemeente is groot. Door het uitstellen van een festival behaalde de stichting in 2022 een relatief hoge winst en vormde hiermee een bestemmingsreserve om het festival in 2023 alsnog mee uit te kunnen voeren. TimeWindow bouwde de voorgaande jaren voldoende weerstandsvermogen op om mogelijke tegenvallers op te kunnen vangen. De liquiditeitspositie is goed. Er zijn voldoende middelen aanwezig om de kortlopende verplichtingen en de met de bestemmingsreserve samenhangende uitgaven te kunnen voldoen.
TimeWindow begroot een stijging van de lasten, van € 171.000,- in 2022 naar € 373.000,- in 2025-2028. Die toename komt voor een groot deel voor rekening van de activiteitenlasten personeel. De organisatie wil die kosten deels financieren met hogere eigen inkomsten en deels met hogere subsidies; de afhankelijkheid van subsidies neemt af. De hogere inkomsten betreffen met name reeds bevestigde bijdragen van coproducenten. De huurlasten vallen bijna weg te strepen tegen de inkomsten uit onderhuur en contributie.
Het is de commissie niet duidelijk waar het geld naartoe gaat. Welke deelnemer krijgt wat voor welk werk betaald, en waarom? Hoewel duidelijk is dat het aantal geplande activiteiten in de komende periode hoger is dan nu, ontbreekt een nadere kwantitatieve uiteenzetting van de plannen en worden de lasten niet nader gespecificeerd of onderbouwd. TimeWindow geeft aan meer zzp’ers te willen inhuren, maar een toelichting van wat die zzp’ers gaan doen ontbreekt. De commissie ontbeert inzicht in wat de toename van presentaties en producties concreet in zal houden.
TimeWindow leunt volgens de eigen plannen ook de komende periode nog steeds zwaar op de Cultuurplansubsidie, hoewel TimeWindow zich iets meer inspant om cofinanciering te vinden. Er ligt voor de commissie evenwel onvoldoende basis om vertrouwen te hebben in een gezonde financiële bedrijfsvoering. Dat gebrek aan vertrouwen komt voort uit het feit dat onderbouwing van en toelichting op de begroting ontbreekt, en dat de organisatie de toegevoegde waarde voor de stad onvoldoende over het voetlicht heeft weten te brengen