Advies: positief, binnen budget

  • Geadviseerd subsidiebedrag: € 812.300,- en € 144.500,- BKV-gelden
  • Gevraagd subsidiebedrag: € 812.300,- en € 144.500,- BKV-gelden

Samenvatting van de aanvraag

“Worm evolueert de Open City naar the ultimate playground. Hiermee geeft de organisatie invulling aan haar missie: WORM is een katalysator voor nieuwe perspectieven en draagt bij aan vrolijkmakende meerstemmigheid! Voor WORM zijn pluriforme perspectieven onmisbaar om op een duurzame manier innovatie en een inclusieve samenleving te bevorderen. Om pluriforme perspectieven te bereiken ontwikkelen we een artistiek referentiekader voor onze programma’s: een Culture of Play (de mens als spelend wezen), Pleasure Activism (optimisme in beweging brengen), en een Vruchtbare Grond. Spelenderwijs verkennen makers en bezoekers vanuit optimisme meerstemmige perspectieven op een betere wereld. Om deze mooie woorden strategisch te benaderen heeft WORM binnen dit referentiekader ambities geformuleerd: verdiepen, verbreden, verbinden en verankeren. Hiermee geven we concrete invulling aan beleidsdoelstellingen inclusiviteit, interconnectiviteit en innovatie.

WORM spant zich in om individuen en organisaties die een pluriformiteit aan perspectieven, kennis en vaardigheden vertegenwoordigen aan te sluiten binnen dat netwerk. Hiermee vergroten we zowel de artistieke waarde als de betekenis voor de context waarin de mens speelt; diversiteit en inclusie zijn daarmee onmisbaar het bestaansrecht van WORM.

WORM is onderdeel van de ontwikkeling van onze stad, draagt bij aan stedelijke opgaven en verbindt daartoe met andere disciplines en domeinen vanuit de missie van de organisatie. Interconnectiviteit is daarmee niet iets ‘wat WORM erbij doet’, maar een wezenlijk onderdeel van het DNA van de organisatie. Met het katalyseren van nieuwe perspectieven beoogt WORM ook een meerwaarde voor andere sectoren te zijn. Deze meerwaarde wordt mede bepaald door de wijze waarop WORM samenwerkt met andere sectoren aan doelstellingen die gezamenlijk geformuleerd worden en die passen binnen bredere stedelijke opgaven. WORM innoveert door te experimenteren en opgedane kennis te delen binnen en buiten de cultuursector. Op allerlei terreinen deelt WORM haar leercurve: onder andere in personeelsbeleid, in samenwerkingen met welzijnsorganisaties, in het trainen van onze awarenessteams en in programma’s die disciplines overstijgen. Hiermee dragen we bij aan een sterke en veerkrachtige sector en stad. Na een turbulente periode keert stabiliteit terug in de organisatie van WORM.”

Artistieke en inhoudelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als zeer goed. WORM heeft in zijn 25-jarige bestaan een uitstekend trackrecord opgebouwd en is tot op heden nog steeds innovatief en vernieuwend. Experiment, sociaal engagement en activisme staan hoog in het vaandel en in de loop der jaren is een aansprekende en laagdrempelige werkmethode ontstaan waarbij hoge en lage kunst hand in hand gaan. Openheid en de wil om samen te werken voeren daarbij de boventoon. WORM weet goed in te spelen op de ontwikkelingen in de creatieve sector en zet daarin ook de toon. De ambitie ‘Open City’ verder te ontwikkelen in ‘Ultimate Playground’ is doordacht gemotiveerd en past bij deze tijd en de fase waarin WORM zich bevindt. Met steun uit de Basisinfrastructuur (BIS) kon WORM de afgelopen jaren de organisatie professionaliseren.

Dat ging gepaard met een roerige bestuurlijke periode. De twee nieuwe directieleden hebben echter in zeer korte periode een heldere strategie voor de toekomst neergelegd waarin ze goed hebben onderbouwd wat ze gaan doen en waarom. De enigszins chaotische opzet van de aanvraag is terug te zien wanneer men WORM binnenkomt. De commissie vindt dat echter passen bij de geest van de organisatie en zij heeft vertrouwen in het vakmanschap van de nieuwe directie om de organisatie de nieuwe beleidsperiode in te leiden.

De missie van WORM luidt ”bouwen aan een vrolijke, interessante, eigenzinnige, speelse, sensuele en duurzame maatschappij, die de huidige polarisering in de samenleving overstijgt”. Dat komt in alle uitingen naar voren. WORM verbindt maatschappelijke thema’s aan de programma’s en stelt relevante vragen. De combinatie met blijven leren, reflecteren en evalueren bepaalt in grote mate de zeggingskracht van de organisatie en de activiteiten. Deze zal het sterkst zijn bij de groep mensen die zich op andere plekken in de stad minder thuis voelt. WORM weet die subcultuurgroepen goed te bereiken, vaak samen met de juiste partners, makers en kunstenaars in de stad. Daarbij wordt gebruik gemaakt van heldere programmalabels en toegespitste communicatie met de doelgroepen. De grote variëteit aan programma’s roept evenwel de vraag op of dit ten koste gaat van de boodschap die WORM wil uitdragen. De commissie is echter van mening dat de uiteenlopende programma’s en het gebruik van de verschillende ruimtes in het gebouw, heel divers publiek aantrekken en bijzondere avonden opleveren.

De aanvraag barst van eigenheid en artistieke drive. WORM is creatief en vooruitstrevend en onderscheidt zich met een eigenzinnige werkwijze en programmering. Nadenken en reflectie worden op verrassende wijze aangezet bij de kunstenaars en het publiek en weerspiegeld in het hele aanbod; van een jaarlijkse ontmoeting van performancekunstenaars tot festivals als DAMNedACT, RE#SISTER Feminist Festival, Cinema Colombiano, Back to the Future en Field Recordings, talkshows, radio, residenties en veel meer. Met het statement “WORM gaat voor impact op micro-schaal, met uitdijend effect” stelt de aanvrager opnieuw originele én realistische doelen en het plan sluit daar consistent op aan. Dit bepaalt de eigen en sterke signatuur van WORM.

Waarde voor de stad, de bewoner en de discipline

De commissie beoordeelt de waarde voor de stad, haar bewoners en de discipline als uitmuntend. WORM heeft een sterk netwerk in de stad en werkt samen met zeer veel partners in Rotterdam en daarbuiten. Binnen het culturele veld werkt WORM samen met muziek-, theater-, film-, dans- en grafische instellingen. Hoewel de samenwerking met partners als MoMo, Melly, O. Festival en Levels voor de hand ligt, is die wel tekenend voor het brede draagvlak in de stad. Partnerschappen met veel nieuwe, kleinere collectieven, zoals HipSick en met autodidacte makers worden de komende jaren verstevigd.

Buiten het culturele domein onderhoudt WORM duurzame relaties met opleidingen zoals de Erasmus Universiteit, Willem de Kooning Academie, Zadkine, en met welzijnsorganisaties als WMO-Radar, tot en met Extinction Rebellion en BSO ‘T Landje. Belangrijke maatschappelijke thema’s staan centraal, zoals eenzaamheid en welzijn van sociaal kwetsbare jongeren en de relatie tussen mens en natuur. De lijst is omvangrijk en de meerwaarde van deze samenwerkingen wordt duidelijk gemaakt. De commissie is zeer te spreken over het overzicht waarin een greep uit de vele doelstellingen is gekoppeld aan beoogde samenwerkingspartners. Hoewel het merendeel van de programmering uit Rotterdam komt, brengt WORM ook een bijzonder internationaal multidisciplinair programma naar Rotterdam. Daarmee draagt de organisatie bij aan de internationale positie van de stad.

WORM is intrinsiek innovatief en doet dat door te experimenteren en opgedane kennis te delen. Er is veel aandacht voor maatschappelijke doelen en reflectie op maatschappelijke thema’s. Als voorbeeld noemt de commissie de community based programmering en de reflectiemaand die uiteenlopende artiesten verbindt. Zij dragen bij aan artistieke innovatie van de sector. Met de verdere professionalisering van ‘WORM als safer space’ voor makers, bezoekers en medewerkers, loopt WORM voorop en betrekt daarbij andere instellingen in de stad. Ook noemt de commissie de ambitie voor het Digitaal Platform, dat in samenwerking met Rib Art Space, A Tale of A Tub en Melly ontwikkeld wordt. Zij acht het aannemelijk dat het platform als verlengstuk van het fysieke podium en met een hybride programmering meer zichtbaarheid voor kunstenaars genereert. WORM overtuigt dat alles in de organisatie inzet op (artistieke) vernieuwing en zo een nieuwe beleving van uitgaan creëert. De commissie spreekt de wens uit dat de samenwerking met het talentontwikkelingsprogramma LEVELS de komende cultuurplanperiode daadwerkelijk gestalte krijgt.

Diversiteit en inclusie zijn goed geïntegreerd in vrijwel alle aspecten van de organisatie. WORM is zeer reflectief, verbeterpunten en ervaren dilemma’s worden inzichtelijk beschreven en concrete doelstellingen voor 2028 zijn benoemd. Afgelopen jaar voerde WORM de Diversiteit & Inclusie scan uit. Met betrekking tot de organisatie streeft WORM naar zo breed mogelijke diversiteit in alle geledingen. Er is aandacht voor neurodiversiteit en voor diverse carrièrestadia en opleidingsniveaus, en vanuit alle lagen van de organisatie is (artistieke) inbreng mogelijk.

Ten aanzien van publiek wordt beleid gevoerd op fysieke toegankelijkheid, betaalbaarheid en veiligheid middels de ‘Angels’. De programmering vertegenwoordigt uit zichzelf al een grote diversiteit. Worm zoekt bewust samenwerkingen met de subculturen in de stad en biedt hun een podium. Zo worden individuen, netwerken en organisaties die geen aansluiting vinden bij de dominante cultuur actief verbonden. Hoewel de doelgroep licht redelijk goed aanwezig is, zal niet iedereen zich thuis voelen in WORM. Maar dat pretendeert de aanvrager ook niet. De slogan ‘Iedereen is welkom’ wordt bij WORM letterlijk waargemaakt. De commissie stelt vast dat WORM een van de meest inclusieve podia van de stad is.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als voldoende. WORM werkt sinds 2022 met een raad-van-toezicht-model. Per januari 2024, na een interim-periode, heeft de organisatie een nieuwe tweehoofdige directie die zorg draagt voor verbetering van de interne organisatie en de ontwikkelfunctie. De organisatie onderschrijft de Governance Code Cultuur en past de principes toe. Deze zijn vastgelegd in de statuten en regelementen van de Raad van Toezicht en het bestuur. Uit de aanvraag blijkt een uitgebreide reflectie op de code; er is aandacht voor belangenverstrengeling, risicobeheersing, interne controle en verdeling van rollen en taken. De principes en aanbevelingen worden jaarlijks doorlopen en beoordeeld. In 2023 is een algehele risicoanalyse uitgevoerd. In het kader van de naleving van de Fair Practice Code, is er aandacht voor een veilige werkomgeving, ontwikkelmogelijkheden voor medewerkers, secundaire arbeidsvoorwaarden waaronder pensioen en duurzame inzetbaarheid en HRbeleid. WORM volgt de cao Poppodia en -Festivals, de richtlijn van het Mondriaan Fonds voor beeldend kunstenaars en de Sena-richtlijn voor musici. Zzp’ers ontvangen 50 procent toeslag bovenop de cao-norm. Daarmee voldoet de organisatie aan de fair pay-norm. De Raad van Toezicht heeft in 2023, bij afwezigheid van een directeur-bestuurder, tijdelijk bestuurlijke verantwoordelijkheid op zich genomen. De aanvrager heeft hier zelf melding van gemaakt en naar alle waarschijnlijkheid zijn er door de Raad geen besluitvormende taken overgenomen. Gezien de onwenselijkheid van de situatie adviseert de commissie afspraken hierover vast te leggen om herhaling in de toekomst te voorkomen.

WORM heeft een begroting ingediend die aansluit op de vorige Cultuurplanperiode. Voor de komende jaren beoogt de organisatie een lichte groei van de omzet om te kunnen blijven voldoen aan de verplichtingen en de artistieke activiteiten voor de stad te continueren. Daartoe wordt ingezet op een stijging van subsidies en recette. In relatie tot die groei stijgen ook de personele lasten, mede voortvloeiend uit het volgen van de cao en door uitbreiding van de directie. Dat naast de stijging van die verschillende lasten de activiteitenlasten dalen, ligt niet in de lijn der verwachtingen. De commissie had hierop meer toelichting willen lezen. Verder zet de organisatie in op groei van de algemene reserve. Vanwege het aflopen van het huurcontract wordt een deel van de ruimtes mogelijk gedeeld met derden of afgestoten. Dat heeft gevolgen voor de programmering, de kosten en de baten. Ook daarover mist de commissie een toelichting in het plan. De begroting is hiermee een matige maar nog altijd toereikende vertaling van de plannen van WORM.

De financieringsmix verbetert licht ten opzichte van 2022. Tegelijkertijd constateert de commissie dat de subsidie-afhankelijkheid stijgt tot 55 procent van de baten en de verwachte recetteopbrengst minimaal is. WORM zal zich blijven inspannen om extra middelen te verwerven. Gezien de organisatie in verleden hierin succesvol is gebleken, acht de commissie de ambities weliswaar realistisch maar ook kwetsbaar. Al met al heeft de commissie voldoende vertrouwen in een gezonde bedrijfsvoering voor de komende jaren.

Geadviseerd bedrag

De commissie adviseert het gevraagde subsidiebedrag toe te kennen.